hành trình Côn Đảo Thưởng thức Các món ăn đặc sản tại Côn Đảo có thể kể đến như ốc vú nàng, mứt hạt bàng, trùng biển (sá sùng), mắm hàu,... cùng với vô số những món ăn ngon từ hải sản

Ốc Vú Nàng Côn Đảo

Ốc vú nàng là đặc sản quý hiếm ở biển Côn Đảo, Bà Rịa – Vũng Tàu. Món ốc có thể nướng, luộc hoặc trộn gỏi đều ăn rất ngon.

“Ai qua đất Thắm, Bãi Bàng 

Hỏi thăm Ông Đụng, vú nàng lớn chưa ?”

Ốc vú nàng sống bám chặt vào thành các ghềnh đá ven bờ biển, chúng mở vỏ cho nước biển lùa vào mang theo những vi sinh vật làm thức ăn cho chúng. Vì thế, người bắt ốc phải ngâm mình dưới nước, có khi phải dùng đèn soi vào tận kẽ đá, hốc đá sâu trong hang để “bắt” ốc. 

Thông thường mỗi con ốc vú nàng chỉ to bằng ba ngón tay người lớn, nhưng ốc vú nàng Côn Đảo có vẻ "nhỉnh" hơn một chút so với ốc vú nàng ở các khu vực biển khác, con to nhất ở đây cũng gần bằng bàn tay. Con ốc vú nàng càng lớn, vỏ càng có mầu hồng đậm hơn so với con ốc vú nàng nhỏ hơn.

Ngày trước, các món chế biến từ ốc vú nàng chỉ có vua chúa mới được thưởng thức. Sau này, ốc vú nàng trở thành món ăn thường ngày của người dân đi biển. 

Ốc vú nàng Côn Đảo đều thơm ngon khi được luộc, nướng hoặc làm món trộn, làm gỏi. Món ốc vú nàng luộc được coi là món thông dụng nhất vì dễ làm. Với món này, ốc sau khi được rửa sạch, xếp vào nồi có ít nước hoặc chẳng cần cho nước rồi đặt lên bếp luộc chín. Theo người sành ăn, luộc ốc vú nàng không cần cho một chút nước nào bởi bản thân ốc vú nàng đã có khá nhiều nước. Trong khi luộc, đôi khi phải mở nồi, dùng đũa đảo ốc để cho thịt chín đều, sau đó vớt ra để nguội. Sau khi luộc chín, dùng mũi dao nhỏ nạy nhẹ lấy được thịt ốc ra khỏi vỏ, rửa sạch ốc rồi tưới thêm một lần nước sôi. Thịt ốc vú nàng từ màu trắng ngà chuyển sang màu vàng. 

Món này chỉ cần chấm với muối, hạt tiêu và chanh, ăn giòn giòn, ngọt ngọt. Điều độc đáo của ốc vú nàng luộc là không quá béo như thịt, không quá dai như sò, ngao, không nhỏ như hàu. Nếu được thưởng thức những con ốc vú nàng mới ngậm sữa thì sẽ cảm nhận vị thơm ngậy, không lẫn với bất cứ món ăn đặc sản nào. Nước ốc cũng hấp dẫn vì vừa mặn lại vừa ngọt đậm. 

Làm món ốc trộn cũng hết sức đơn giản, thịt ốc được thái mỏng theo chiều dọc sau khi đã luộc chín rồi trộn đều với chanh, ớt. Thịt ốc vú nàng khi ấy sẽ săn giòn và thơm. Theo dân “ghiền” đặc sản biển, món ốc vú nàng ngon nhất vẫn là ốc vú nàng chín khi được nướng trên lò thanh đước. 

Món gỏi ốc có hương vị đậm đà của thịt ốc thái mỏng trộn với da lợn, thịt ba chỉ thái nhỏ, dưa chuột, rau răm, rau húng cũng thái nhỏ, lạc rang giã dập nhỏ, chanh tươi, ớt và nước mắm. Món gỏi ốc này ăn với bánh đa nướng, chấm với nước mắm gừng chắc chắn khiến người thưởng thức khó quên. Cũng phải nói rằng, các món chế biến từ ốc vú nàng ngon còn là nhờ vị thơm nổi tiếng của nước mắm ở Côn Đảo. 

Sá Súng Côn Đảo

Sá sùng Côn Đảo còn gọi là trùn biển sống nhiều ở các đụn cát ven biển các tỉnh miền Trung. Khi thủy triều xuống, trong những ngày hè này người dân ven biển xóm chài rủ nhau ra các bãi cát để đào bắt sá sùng về chế biến những món ăn ngon hoặc bán cho các thương lái.

Theo những người chuyên làm nghề bắt sá sùng thì chúng thường xuất hiện theo con nước lên xuống vào những ngày đầu tháng và ngày rằm. Tuy không ai tận mắt nhìn thấy chúng di chuyển thế nào, nhưng căn cứ vào những dấu vết ngoằn nghoèo để lại trên cát thì phỏng đoán rằng ban đêm chúng trồi lên mặt cát để giao phối và khi mặt bắt đầu ló dạng mới rúc sâu vào trong cát.

Theo như nghiên cứu của các tài liệu khoa học thì sá sùng có nhiều giá trị dinh dưỡng như axit amin, glyxin, alanine, glutamin, succinic... và nhiều taurine, khoáng chất. Còn bên Đông y cho rằng sá sùng có vị mặn, tính mát, có tác dụng bổ dương thanh nhiệt, thanh phế kiện tỳ. Chủ trị các chứng bệnh như cốt chưng triều nhiệt, âm hư đạo hãn, hung muộn, phế hư khái thấu đàm đa, dạ niệu, nha ngân thũng thống...

Sau khi bắt sá sùng về còn phải qua những công đoạn sơ chế công phu khác nữa mới dùng được bởi khi sống nó chỉ như một chiếc túi cát mỏng tang. Vì thế đầu tiên phải thả sá sùng vào nước biển, lộn ruột chúng bỏ hết cát ra ngoài rồi rửa bằng muối cho bớt tanh mới có thể chế biến món ăn.

Sá sùng tươi có thể chế biến thành các món nhưng ngon như nấu cháo, nấu canh, nướng vàng, xào chua ngọt, chiên giòn, làm gỏi...nhưng ngon nhất vẫn là món nướng chấm tương ớt, muối tiêu chanh. Thịt sá sùng nướng vừa giòn, mềm lại dai dai, béo bùi và ngọt nên càng ăn càng thấy ngon.

Để sử dụng lâu dài và mang đi xa sá sùng thường được sơ chế bằng cách phơi khô. Cho sá sùng làm sạch sẽ vào luộc sao cho không chín hẳn mà cũng không bị ươn, rồi mang ra nắng thật to phơi hai nắng là được. Khi sá sùng phơi khô hình dạng trông giống như miếng vỏ cây khô quăn queo có thể để lâu dùng dần dần.

Trước đây, khi chưa có bột ngọt, sá sùng được coi là thứ gia vị để chế ra những nồi nước dùng, nồi canh có hương vị thơm ngọt đặc biệt, nhất là nước phở, đến nỗi có người cho rằng loại giun biển này chính là linh hồn của phở Bắc. Chỉ cần rang vài gram sá sùng khô cho vào một túi lưới thả vào nồi nước lèo thì món ăn trở nên đậm đà hơn rất nhiều.

Ngoài ra, nhiều gia đình cũng sử dụng sá sùng khô thay tôm cho các món canh rau dền, canh bầu...

Nhìn vẻ bề ngoài của sá sùng cũng không được bắt mắt nên ít người dám ăn món này, nhưng nếu thử qua một lần chắc chắn sẽ ấn tượng với món ăn độc đáo này.

Mứt Hạt Bàng -Đặc Sản Côn Đảo

chương trình Côn Đảo, khách thăm quan không chỉ tận hưởng cảnh đẹp phong phú của nơi đây mà còn thưởng thức rất nhiều món ăn đặc sắc của vùng. hành trình Côn Đảo Lữ khách sẽ thấy những người dân Côn Đảo nói rằng mứt bàng là đặc sản được nhiều khách thăm quan ra đây ưa thích và mua về làm quà xứ đảo, tôi ngạc nhiên và tưởng mình nghe lầm. Lữ khách đến Chương trình Côn Đảo thường lựa chọn mứt hạt bàng làm quà lưu liệm cho những người thân sau những chuyến đi. 

Mứt hạt bàng có hai loại, mặn và ngọt, được rang với muối hay với đường. Người ta lượm từng quả bàng chim ăn rụng, đem về phơi khô chừng bốn năm nắng rồi dùng dao đập vỏ tách lấy hạt. Mất vài giờ đồng hồ vừa chẻ vừa vừa tách trái bàng, dùng tăm khều lấy hạt ra cũng chỉ được vài trăm gam hạt. Sau đó đem rang lên cho khéo để có được những hạt bàng mập mạp đều nhau.

Hạt bàng sau khi tách ra có màu nâu thẫm như màu gỗ, cắn ra làm đôi sẽ thấy từng lớp màu trắng ngà bên trong xếp cuộn vào nhau như từng vòng đời của cây. Hạt bàng rang có vị bùi bùi và giòn tan khi đưa vào miệng. Mứt hạt bàng là một món quà đặc sản mang đậm dấu ấn khi đi khám phá Côn Đảo. Đến đây mới thấy cuộc sống của người dân nơi đây gắn liền với cây bàng như thế nào. Cây bàng mọc thành hàng thẳng tắp dọc theo những con đường ven biển, và có mặt ở mọi ngóc ngách đường phố. Ở Côn Đảo có những cây bàng cổ thụ hai ba người ôm không xuể.

Quả bàng chín rộ vào mùa hè, tầm tháng 7, tháng 8. Giá bán mứt hạt bàng khá cao, 45.000 đồng một lọ ngọt chừng 200 gam và 55.000 đồng cho lọ mặn cùng trọng lượng. Vào lúc trái mùa, thời tiết khắc nghiệt, mứt hạt bàng có khi lên đến 500.000 đồng – 600.000/kg, vẫn không có đủ bán cho khách thăm quan.

Đến đây, Lữ khách sẽ được nghe những câu chuyện của cây bàng gắn liền với cuộc sống của những người tù bị lưu đày ở vùng đất Côn Đảo. Vào những mùa đông giá rét, hay mùa hè oi bức, những chiếc lá bàng rụng được tù nhân lượm về cất giấu, lót trên nền đá của trại giam để nằm, mong chống chọi với thời tiết khắc nghiệt. Quả bàng và cả những chiếc lá bàng non có lúc được dùng lót dạ qua ngày. Lá bàng còn được dùng thay giấy để viết thông tin liên lạc giữa những bạn tù hay chép những vần thơ của họ. Mùa cây bàng thay lá được những người tù ghi dấu tháng năm trôi qua chốn địa ngục trần gian giữa biển khơi.

Mắm Nhum Côn Đảo - Mắm quý tộc miền biển

trải nghiệm côn đảo thưởng thức món mắm nhum ,Ẩm thực Côn Đảo ngoài những vị ngọt của hải sản, vị lạ của mứt hạt bàng thì còn có vị mặn của các loại mắm được chế biến riêng theo nguyên liệu chính của xứ biển nơi đây. Một trong những hương vị được xem là quý tộc miền biển, ai đã từng thưởng thức mắm Nhum được cho là một người may mắn và từng trải.

Mắm nhum Côn Đảo ít phổ biến như các loại mắm khác. Không phải nhà nào cũng có mắm nhung, được bán rất ít ở chợ. Thế nên nhiều lúc, có tiền cũng không thể mua được mắm nhum... Những ai đã từng được thưởng thức món mắm nhum thì sẽ còn nhắc đến hoài

Nguyên liệu chủ yếu để chế biến mắm là con nhum (nhím biển). Loài nhum này có kích thước không lớn, ít thịt, không dễ đánh bắt và cách làm mắm nhum cũng rất công phu. Đầu tiên, người ta đem thịt nhum đã làm sạch bỏ vào chum hay hũ sành sau đó rắc muối hầm lên. Hũ đựng nhum sau khi đậy nắp kín đem vùi vào bếp tro hoặc phơi nắng khoảng 20 ngày thì mắm nhum chín.

Khi chín, mắm có màu đỏ đục trông rất hấp dẫn. Khi nếm thử, khách thăm quan cảm nhận được vị ngọt của thịt nhum lan ra khắp đầu lưỡi, kèm theo vị mằn mặn của biển, vị chua, bùi, béo rất đặc trưng. 

Mắm nhum rất giàu dinh dưỡng, ngon, bổ lại có màu đỏ, thơm lừng, sóng sánh màu hổ phách. Mắm nhum Côn Đảo thường được dùng chấm các món luộc hoặc các món cuốn bánh tráng. 

Có lẽ vì vị ngon và mùi vị đặc trưng đó mà người già trên hòn đảo xinh đẹp này truyền rằng trước đây loại mắm nhum chỉ được dùng để tiến vua. Những người thuộc dòng dõi quý tộc mới được đụng đũa vào loại mắm quý này. Ngày nay dù không dùng để tiến vua nữa nhưng mắm nhum vẫn chưa phổ biến như các loại mắm khác, đặc biệt mắm nhum thì phải mua ở Côn Đảo mới ngon. 

Mắm hàu Côn Đảo - gia vị chấm xứ biển khó phai

trải nghiệm Côn Đảo, thưởng thức các loại hải sản là chuyện thông thường, bên cạnh đó khách thăm quan sẽ thích thú hơn với món ăn độc đáo, lạ miệng, đó là mắm hàu. Bên cạnh mắm nhum, mắm hàu sẽ là hương vị khó phai khi Lữ khách thưởng thức những món đặc sản nơi đây

Ở Côn Đảo, mắm hàu là thứ nước chấm bình dân không thể thiếu trong bữa ăn hàng ngày, đôi khi trở thành món ăn chính trong những ngày biển động. Còn với khách thăm quan, khi ra thăm đảo, lúc về đất liền thường mang theo những chai mắm hàu để làm quà cho người thân...thưởng thức

Lữ khách có thể quen thuộc với các món ăn chế biến từ hàu như hàu mù tạt, cháo hàu, hàu đúc trứng  nhưng mắm hàu thì có lẽ còn ít ai biết tới. Dù mắm hàu mới được làm ra ở Côn Đảo trong một vài năm nay nhưng nó đã có một chỗ đứng nhất định trong cuộc sống thường ngày của người dân Côn Đảo, được nhiều khách thăm quan chấp nhận qua những món ăn chấm với mắm hàu đậm đà hương vị biển.

Nguyên liệu chính để chế biến mắm hàu chính là con hàu có sẵn trong thiên nhiên, sống rất nhiều ở bãi đá chung quanh các hòn của quần đảo Côn Lôn. Hàng ngày, chờ cho thủy triều xuống, những người làm mắm hàu chạy ghe ra các hòn để gõ hàu lấy ruột. Đồ nghề mang theo là một chiếc búa mỏ nhọn, một chiếc nhíp gắp và một chiếc ca nhựa. Người ta dùng chiếc búa mỏ nhọn này gõ vào miệng con hàu sữa nhỏ bằng ngón tay cái, sau đó lật nhẹ lớp vỏ bên trên rồi lấy nhíp gắp miếng thịt trắng bên trong cho vào ca nhựa. 

Mang về nhà, ruột hàu được đãi rửa sạch sẽ và để cho ráo nước. Sau đó đảo đều với muối, ớt bột, rượu v.v... theo tỉ lệ phần trăm rồi đóng chai. Khoảng hai mươi ngày sau, chai mắm hàu đổi màu, lúc phần thịt nổi lên trên còn phần nước lắng phía dưới có màu đỏ tươi là ăn được. Tuy nhiên thời gian ủ càng lâu thì mắm càng ngấu, dậy mùi thơm nồng và ăn càng ngon. Tương tự như mắm cá linh, khi ăn phải nêm vào một ít tỏi - ớt - chanh - đường để mắm có thêm phần chua - cay - ngọt - mặn. 

Ăn chung với mắm hàu ngon nhất là bánh tráng cuốn với thịt ba rọi - bún - rau sống... Nếu mắm hàu làm tốt sẽ nổi tiếng chẳng thua kém gì nước mắm cá cơm Phú Quốc.

Mực 1 nắng Côn Đảo

Thưởng thức món mực 1 nắng, Nếu đi Phan Thiết bạn sẽ thấy mực một nắng và ngay tại vùng đất hoang sơ, biển xanh cát trắng Côn Đảo cũng có hải sản này nhưng nó sẽ mang một khẩu vị khác, một phong cách ẩm thực rất là dân dã. 

Đi cùng các ngư dân ra khơi xa câu mực đêm Côn Đảo vào những ngày thu là điều thú vị nhất. Ra khơi, ngắm biển trời, câu mực và thưởng thức ngay trên thuyền là những cảm nhận vô cùng mới mẻ.

Những chú mực ống vừa câu lên, chẳng cần phải nấu nướng vẫn có thể ăn ngay. Dùng dao tách đôi con mực theo chiều sống lưng, lột nhẹ để hoi, mật không bị vỡ, bóc bỏ hết lớp màng bên ngoài. Khi con mực chỉ còn lại lớp thịt trắng tinh, cắt từng khoanh tròn, chấm với nước mắm chanh ớt, nhâm nhi thêm chút rượu trắng.

Nếu bạn không thể ăn sống, món mực nướng than hồng, chấm muối tiêu chanh cũng sẽ là món khoái khẩu của bạn. Vị ngọt của mực, cộng với không khí trong lành giữa biển dễ khiến hồn người bay bổng.

Mực một nắng không chỉ gắn với địa danh  Phan Thiết mà còn nổi bật ở Côn Đảo,

Những chú mực ống được rửa sạch bằng nước biển, xếp trên những vỉ tre phơi ngoài nắng, nơi có nhiều ánh nắng và khi phơi thì chỉ phơi đủ một nắng, không phơi nhiều lần. Mực phơi xong ăn ngay sẽ giữ được độ thơm, ngon ngọt.

Mực một nắng nướng, chiên đều rất ngon. Chỉ cần gỡ mực từ các vỉ tre, ướp với chút gia vị ớt, tỏi, đường, dấm cho thấm. Phi thơm hành, cho mực vào chiên vàng, ăn với cơm hay làm món nhậu lai rai thì còn gì bằng…

Nếu có dịp ra Côn Đảo bạn hãy thử một lần cùng ngư dân đi câu mực trong đêm, ăn một con mực trên biển, rồi sau đó thưởng thức và cảm nhận thêm hương vị mới từ mực một nắng, bạn sẽ thấy biển và người nơi đây tuyệt.

Ốc ngọt - Côn Đảo

Ốc ngọt Côn Đảo là loại ốc sống ven biển (tương tự ốc gạo nước ngọt), vỏ chắc dày có gân nhám, màu xanh xám, miệng không có mày. Ốc ngọt xuất hiện vào hai con nước trong tháng, nước dâng cao ốc di chuyển xa bãi biển, nước rút cạn ốc bám vào khe đá nơi bờ. Và, người dân nơi đây chờ con nước cạn xuống mé biển để bắt ốc.

Nếu ghé vào chợ Côn Đảo, khách thăm quan sẽ thấy những thau ốc ngọt bày bán đầy dẫy với giá khá rẻ, khoảng 25.000 đồng/kg. Ốc ngọt có hai cách chế biến là luộc chín (chấm muối tiêu chanh) và làm gỏi (chuối cây hoặc bắp chuối).

Ốc cua ở chợ về rửa sạch, ngâm nước cơm vo gạo cùng vài trái ớt chín đâm giập chừng 30 phút cho ốc nhả những chất dơ ra. Đập giập vài tép sả bỏ dưới đáy nồi với một ít nước luộc khoảng 15 phút sau là ốc chín. Chờ ốc nguội đổ ra dĩa.

Dùng gai quít (hoặc que nhọn) lể thịt ốc ra và nên lưu ý ốc ngọt khi luộc chín, thân ốc thụt sâu vào bên trong vỏ. Vì thế, muốn lấy được thân ốc trọn vẹn, Lữ khách phải dùng que nhọn gí sâu vào trong mới lấy toàn bộ thịt ốc ra được.

Nếu thích thưởng thức “nguyên sơ” hương vị biển thì chấm thịt ốc với muối tiêu chanh là xong! Còn như muốn “vẽ duyên” một chút để món ăn được “thăng hoa”  thì khách thăm quan phải tỉ mẩn, mất thời gian lấy ruột ốc cho vào đĩa trộn với ghém chuối (hay bắp chuối) xắt mỏng cùng gia vị giấm, đường, muối, bột ngọt trộn đều cho vừa khẩu vị.

Cuối cùng, cho một ít rau răm xắt nhuyễn và đậu phộng rang đâm giập vào. Món này chấm với nước mắm chanh tỏi ớt chua ngọt  rất “bắt”.

Còn gì thú vị cho bằng trong khung cảnh hoang sơ lộng gió nơi bãi biển Côn Đảo cùng với các “chiến hữu” trải tấm bạt dưới bãi cát trắng, và quây quần bên đĩa ốc ngọt luộc (hay ốc ngọt trộn chuối cây).

Cua Vang - Côn Đảo

Có dịp đi thăm quan côn đảo (Bà Rịa - Vũng Tàu), bạn hãy thưởng thức món cua vang thơm ngon.  

Cua vang giống như cua đồng nhưng nhỏ hơn, con lớn nhất cỡ đầu ngón chân cái, thân cua màu nâu tím gần giống như màu rượu vang. Có thể vì thế mà chúng được gọi là cua vang. 

Cũng như bao loài cua cạn khác, cua vang cũng kiếm ăn về đêm, đặc biệt là sau những đêm mưa. Để bắt được loài cua này không quá khó, dựa vào đặc tính của chúng, người dân chỉ việc đi ra đồng vào ban đêm, tìm những ụ đất mới đào lên với đường kính cỡ ngón tay cái thì đó chính là tổ của cua vang.

Cua vang tuy nhỏ mà ngon (hơn cả cua đồng), chế biến được nhiều món như: cua vang luộc chấm muối tiêu chanh, cua vang nấu bún riêu, nấu cháo, rang muối…. Nhưng món ăn gây được ấn tượng nhất  với Lữ khách đến Côn Đảo là cua vang rang me.

Cách chế biến cua vang rang me khá đơn giản. Cua mua về rửa sạch, cho vào thau. Đập nước đá vào, cho cua chìm trong “giấc ngủ đông”, để khi làm không bị kẹp tay. Tách mai cua, bỏ yếm, rửa sạch, để ráo.

Phi tỏi cho thơm rồi trút cua vào xào, khi cua chuyển sang màu đỏ gạch thì cho nước cốt me vào, tiếp tục xào cua với ngọn lửa nhỏ. Nêm nếm gia vị cho vừa ăn, đến khi nước me rút cạn vào cua thì tắt bếp. Xếp cua rang me vào dĩa rau răm, làm thêm dĩa muối tiêu chanh...

Thật thú vị khi ngồi bên bãi biển vào một buổi chiều nhạt nắng và gió lộng, nghe tiếng sóng vỗ rì rào, gắp một con cua vang rang me, chấm với muối tiêu chanh. Vị giòn, thơm, ngọt ngon của món ăn lạ này khiến bạn ăn rồi lại muốn ăn thêm…