Côn Đảo là một trong 21 khu thăm quan quốc gia của Việt Nam. Nơi đây được nhiều khách thăm quan đánh giá là thiên đường của nghỉ dưỡng và khám phá thiên nhiên (rừng và biển). Côn Đảo được xem là hòn đảo hành trình với những bãi tắm hoang sơ tuyệt đẹp, làn nước trong xanh mát lạnh, bãi cát dài phẳng mịn. Không khí trên đảo thật trong lành, được ví như thiên đường nghỉ dưỡng. Sở hữu rừng nguyên sinh và biển được bảo tồn đa dạng sinh học, Côn Đảo không chỉ là nơi nghiên cứu của các nhà khoa học mà còn là nơi để Lữ khách đến trải nghiệm khám phá, với các chương trình chương trình sinh thái.

1. Hầm xay lúa nhà tù Côn Đảo

trải nghiệm côn đảo khám phá Hầm xay lúa nằm trong Banh I được Thực dân Pháp xây dựng những năm cuối thế kỷ 19. Hầm xay lúa vừa là một hình thức khổ sai để tận dụng sức lao động của tù nhân -  nơi đây nhốt hầu hết là tù thường phạm. Họ là những tay anh chị hung hăng dữ dằn, còn lại là một số tù chính trị. Trực tiếp chỉ huy  hầm xay lúa là một tên cặp rằng chính và bốn tên cặp rằng phụ, đây là những tay anh chị tù khổ sai được chỉ định giúp việc cho bọn cai ngục và sếp người Pháp, bắt những người tù làm công việc khổ sai, nặng nhọc và chúng trở thành công cụ đắc lực cho bọn chúa ngục. Những tên cặp rằng này thường tập hợp hơn chục tên lưu manh đàn em để phục dịch cho chúng. Cả bọn cấu kết với nhau trút tất cả những công việc khổ sai nặng nhọc lên đầu những người tù khác.

Hầm xay lúa có diện tích hẹp, có 3 mặt là tường kín, một mặt là hàng rào song sắt kiên cố cách khám giam một sân hẹp khoảng 2m. Hơn 100 người tù bị xiềng xích, 200 bao thóc chất đống, 5 cối xay đồ sộ và 2 quạt gió ngoại cỡ chen chúc nhau trong một căn hầm rộng chừng 150m2. Cối xay lúa được làm bằng thùng rượu vang cưa đôi, bên trong có lèn đất sét và răng cối, phải 6 người tù mới xay nổi một cối xay lúa. Trong khi xay, chân của hai người tù bị cột chung 1 sợi xích với quả tạ nặng 5kg. Quạt gió thổi ù ù, cối xay quay ầm ầm, tiếng xích sắt loảng xoảng lê dưới chân người tù, tiếng thớt cối nặng nhọc nghiến vào nhau chen lẫn tiếng roi quật đen đét lên những tấm lưng trần và tiếng rít quát mắng độc địa của những cặp rằng lưu manh hòa thành một thứ âm thanh rùng rợn trong hầm xay lúa. Cứ như thế từ ngày này sang ngày khác, từ 6 giờ sáng đến 5 giờ chiều, hầm xay lúa chật chội, ầm ĩ, oi bức, ngột ngạt. Nếu đứng ở khoảng cách 1m thì sẽ không nhìn thấy mặt nhau vì bụi trấu bay mù mịt, nhặm lúa tạt vào mắt, không  tránh khỏi đau mắt, lâu rồi bị tóet mắt. Làm việc cực nhọc như thế, người tù trong hầm xay lúa còn phải ăn uống rất kham khổ. Cơm là cơm hẩm, cá là cá khô mục, canh là những cộng dền già đầy trứng sâu nấu với muối. Và trong thức ăn thì đầy cát sạn. Khác với các sở tù khổ sai, bọn lưu manh trong hầm xay lúa được toàn quyền hành hạ người tù, chúng hung ác như một bầy quỷ dữ. Bọn gác ngục chỉ đứng ngoài song sắt để chứng kiến lòng trung thành của đám tù tay sai đã được chúng kích động bản tính lưu manh. Nếu gọi nhà tù Côn Đảo là “địa ngục trần gian” thì hầm xay lúa là “địa ngục của địa ngục trần gian”.

Bị áp bức đến cùng cực, tù nhân hầm xay lúa trở nên hung bạo, thỉnh thoảng họ lại vùng lên giết chết tên cặp rằng hung ác.
Năm 1930 Bác Tôn bị Thực dân Pháp kết án 20 năm tù khổ sai và đày ra Côn Đảo. Tại đây, cai ngục Pháp đã giam cầm Bác ở nhiều nơi, dùng nhiều hình thức tra tấn độc ác nhằm thủ tiêu lý tưởng cộng sản ở Bác như: xà lim số 9, xà lim số 15, Sở tải, Sở lưới … trong đó có hầm xay lúa. 
Cuối năm 1932 đầu năm 1933, Bác Tôn bị cai ngục Pháp phạt và đưa vào hầm xay lúa, mang xiềng, đứng cối xay lúa và phải vác gạo. Sau khi cặp rằng Bảy Tốt hung ác bị các tay tù anh chị giết chết, đích thân xếp Banh I người Pháp chỉ định Bác Tôn làm cặp rằng hầm xay lúa. Âm mưu thâm độc của cai ngục Pháp là muốn dùng những tay tù anh chị trong hầm xay lúa sát hại Bác Tôn. 

Biết rõ âm mưu đó, Bác Tôn đã bàn với các đồng chí đảng viên trong hầm xay lúa là nắm lấy cơ hội này để cải tạo chế độ lao tù của thực dân trong hầm xay lúa. Lần đầu tiên, những công việc ở hầm xay lúa được tổ chức lại. Tất cả mọi người đều làm việc. Những người yếu được bố trí vào kíp sàng gạo và đóng bao, người khỏe thì xay lúa và khuân vác thóc, Bác Tôn cũng thế. Kíp đứng cối nặng nhọc nhất được bố trí thêm người, có thể thay nhau người làm người nghỉ để lấy sức. Thấy có một số tù nhân ngồi nghỉ, tên gát-dan coi hầm xay lúa chực xông vào đánh thì Bác Tôn ôn tồn bảo hắn :
“Đủ gạo thì thôi, đánh đập có ích gì?”.
Biết cặp rằng Hai Thắng không bắt tù xay nhiều thóc. Có lần tên sếp Banh đích thân đến quở trách, Bác Tôn đã trả lời hắn:
“Tôi có thể chỉ huy cả 1 đội quân Lê Dương, nhưng tôi không thể điều khiển tù nhân xay lúa theo ý các ông được”.
Bác Tôn và những người tù cộng sản trong hầm xay lúa đã tích cực giáo dục, cảm hóa tù thường phạm. Hội cứu tế tù nhân cũng được tổ chức trong hầm xay lúa. Những người ốm đau được chăm sóc chu đáo, san sẻ công việc mệt nhọc trong ngày. Buổi trưa, khi bọn gác ngục về hết, Bác Tôn tổ chức cho hội tù xúc gạo nấu cơm ăn thêm để đảm bảo sức khỏe. Buổi tối và ngày chủ nhật, hội tù tổ chức học văn hóa, nói chuyện truyền thống, giáo dục lòng yêu nước cho tù thường. Dưới sự chỉ đạo của cặp rằng Hai Thắng, lần đầu tiên trong hầm xay lúa điều kiện làm việc, sinh hoạt được cải thiện rõ rệt. Số lượng lúa xay khoán hàng ngày được giảm bớt, mặc cho gát-dan, mã tà rầy la, đe dọa. Mỗi buổi trưa an hem tù được nghỉ gần 2 tiếng đồng hồ. Không khí đoàn kết, học tập và giúp đỡ lẫn nhau dần dần thay thế cho sự thù hằn, chia rẽ. Nhiều tù thường phạm học văn hóa say mê, có anh Dữ (tù án lưu) mù chữ, nhờ mấy tháng ở hầm xay lúa với cặp rằng Hai Thắng đã viết được thư gửi về nhà cho vợ, Dữ cảm động đến phát khóc. Những tay tù anh chị không còn hung hăng mà trái lại họ trở nên hiền lành và yêu thương Bác. Nhiều người giác ngộ cách mạng, sau này về tham gia kháng chiến chống thực dân Pháp. Tình hình ở hầm xay lúa khi Bác Tôn làm cặp rằng không làm các gát-dan hài lòng, xếp Banh I quyết định thay cặp rằng khác. Hết hạn phạt, Bác Tôn trở về làm ở Sở tải, âm mưu thâm độc muốn sát hại Bác Tôn đã không thực hiện được.
Với bản chất nhân hậu và hiền lành, lòng yêu nước nồng nàn, bằng trí tuệ và phương pháp của người Cộng sản, Bác Tôn đã cảm hóa được những người tù mà cai ngục Pháp cho là bất trị. Bác đã cảm hóa, thu phục, giác ngộ, khơi dậy trong người tù tinh thần đấu tranh, lòng yêu thương con người. 
Từ đó, ta có thể thấy rằng người cộng sản không chỉ thích nghi với mọi hoàn cảnh mà hơn thế nữa, họ còn cải tạo hoàn cảnh theo những khả năng tốt nhất có thể có của mình. Và Bác Tôn là một minh chứng sống động hơn hết về tinh thần bất khuất. “Chất ngọc” của người cộng sản Tôn Đức Thắng đã tỏa sáng trong hoàn cảnh khắc nghiệt của hầm xay lúa cũng như giữa lao tù Côn Đảo. Bác mãi mãi là tấm gương sáng để cho các thế hệ mai sau noi theo.

2. Côn Sơn – Côn Đảo

Sử sách Việt xưa gọi hòn đảo lớn nhất là đảo Côn Lôn (gọi tắt là Côn Đảo), ngoài ra còn có những tên gọi khác: Côn Lôn Sơn, Côn Sơn, Côn Nôn. Từ ngày thành lập đặc khu Vũng Tàu Côn Đảo (30-5-1979), Côn Đảo lấy địa danh chính thức của hòn đảo lớn nhất làm tên gọi của cả quần đảo.Côn Đảo cách Vũng Tàu 179km, cách TP HCM 230 km, cách cửa sông Hậu (Cần Thơ) khoảng 83 km, đến thành phố Cần Thơ 165km.

Diện tích tự nhiên toàn huyện khoảng 72,18km2. Từ năm 1995, Nhà nước giao cho huyện Côn Đảo được quản lý thêm hai hòn đảo mang tên Hòn Anh và Hòn Em, cả thảy 16 hòn đảo và có tổng diện tích là: 76,71 km2

Trong đó hòn đảo lớn nhất có diện tích 51,52 km2 gọi là Côn Lôn hay Côn Đảo là trung tâm kinh tế - văn hóa – chính trị - xã hội của huyện.

1. Hòn Chính: Đảo Côn Lôn là hòn đảo lớn nhất, từ Đông sang Tây dài 15km, chỗ rộng nhất là 9km, chỗ hẹp nhất khoảng 1km. Với diện tích 51,52km2 , chiếm gần 2/3 tổng diện tích quần đảo. Trên đảo có thị trấn Côn Đảo nằm ở tọa độ 8040’57” kinh độ Đông. Nói đến quần đảo Côn Lôn là nói đến hòn đảo này, vì đời sống kinh tế, chính trị, xã hội của cả quần đảo tập trung ở đây. Dân cư ở trên Côn Đảo tính tới cuối năm 2010 có khoảng 6.500 người.
2. Hòn Bảy Cạnh: Diện tích 5,5km2 nằm trước thị trấn Côn Đảo, trên đó có ngọn Hải Đăng Côn Đảo, rọi đường cho tàu bè quốc tế đi lại.
3. Hòn Bà: Diện tích 5,45km2 , trước kia hòn đảo này có tên gọi là hòn Côn Lôn nhỏ, nhưng từ khi chúa Nguyễn Ánh truyền lệnh giam thứ phi Hoàng Phi Yến vào một hang đá trên hòn đảo này, từ đó có địa danh Hòn Bà.
4. Hòn Cau: Diện tích 1,800km2 . nằm cách đảo chính 12km về hướng Đông Bắc, nơi chim yến hay làm tổ. Đất Đai  Hòn Cau phì nhiêu, cây cỏ tươi tốt thích hợp trồng cây ăn trái.
5.Hòn Tre Lớn: Diện tích 0,750m2
6. Hòn Tre Nhỏ: Diện tích 0,250km2
 Hai hòn đảo này nằm về hướng Tây Bắc của Hòn Chính, ở đây có rất nhiều Tre rừng.
7. Hòn Boomh Lan: Diện tích 0,200km2  là hòn đảo nhỏ có hình dạng như chiếc bánh bông lan, nằm kề hòn bảy cạnh về hướng Đông Nam.
8. Hòn Tài Lớn: Diện tích 0,380km2
9. Hòn Tài Nhỏ: Diện tích 0,100km2
10. Hòn Trác Lơn: Diện tích 0,250km2
11. Hòn Trác Nhỏ: Diện tích 0,100km2 
 Là chuỗi đảo tiếp nối với hòn Bảy Cạnh, trải dài từ Đông Bắc xuống Tây Nam che chắn bên ngoài đảo chính.
12. Hòn Vung: Diện tích 0,150km2 nằm về hướng Tây Nam của đảo Chính, tiếp giáp với Hòn Bà, hình dạng như chiếc vung nồi úp chụp lên mặt biển.
13. Hòn Ngọc: Diện tích 0,400km2 còn gọi là Hòn Trai, nằm về hướng Tây Nam của hòn Chính, xung quanh đảo có rất nhiều Trai ốc sinh sống.
14. Hòn Trứng: Diện tích: 0,1km2, còn gọi là hòn đá bạc, nằm ở hướng Đông bắc của hòn Chính. Ở đây không có cây cối lớn, chỉ có cỏ dại mọc thưa thớt, nhưng là nơi xây tổ của những loài chim biển, điều đó đã biến hòn đảo này thành một sân chim nổi giữa bển Đông.
 15-16. Hòn Anh, Hòn Em: Nằm cách hòn đảo Chính khoảng 50km về hướng Tây Nam
Tạp chí chương trình uy tín thế giới Lonely Planet (Anh) vừa đưa ra danh sách bầu chọn 10 hòn đảo lãng mạn và bí mật nhất thế giới năm 2011 và Côn Đảo (thuộc huyện Côn Đảo, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu) của Việt Nam đã lọt vào danh sách này.
Tạp chí này miêu tả Côn Đảo vốn là một quần thể nhà tù khét tiếng ở Việt Nam nay đã chuyển thành một thiên đường thăm quan, trải nghiệm với Vườn quốc gia Côn Đảo được bảo tồn tốt. Quần thể 16 hòn đảo thuộc Côn Đảo là một thế giới tự nhiên thần tiên với những khu rừng dày đặc, xanh ngắt của biển và những bãi cát trắng trải dài. Ở Côn Đảo, Lữ khách có thể được tận mắt ngắm nghía nhiều loài cá heo, rùa và các rặng san hô biển tuyệt đẹp.Môi trường sống ở Côn Đảo rất trong lành, nhiệt độ quanh năm mát mẻ (khoảng 26 – 27 độ C), thuận lợi cho Phát triển Lữ Hành biển, tham quan di tích lịch sử, hành trình sinh thái (lặn, câu cá, leo núi, tham quan rừng biển, sinh vật biển...).Ngoài trải nghiệm, Côn Đảo còn là trung tâm ngư trường khai thác hải sản của tỉnh và phía Nam với cảng cá Bến Đầm dài 336 m cho phép tàu 2.000 tấn cập bến.Hiện tại, ngoài tuyến bay từ Tân Sơn Nhất (TP HCM), Côn Đảo còn có 2 chiếc tàu lớn loại 140 và 238giường nằm. Đến Côn Đảo, ngoài giờ làm việc nghỉ ngơi, khách thăm quan có thể dạo quanh quần đảo, chiêm ngưỡng vẻ đẹp kỳ thú mà thiên nhiên đã ban tặng riêng cho nơi này và có thể tìm đợc rất nhiều thông tin của quá khứ chứa đựng trong mỗi di vật trên hòn đảo còn nhiều bí ẩn này.

3. Bãi Đầm Trầu - Côn Đảo

Bãi Đầm Trầu ở Côn Đảo là nơi có phong cảnh tuyệt đẹp với bờ cát mịn trải dài dưới chân vách đá dựng muôn hình.Trên một triền đá vươn ra tận biển nổi lên hai tảng đá lớn chụm đầu vào nhau như đôi chim đang âu yếm chăm sóc cho nhau,quên cả dòng chảy của thời gian. Bãi Đầm Trầu ở Côn Đảo là nơi có phong cảnh tuyệt đẹp với bờ cát mịn trải dài dưới chân vách đá dựng muôn hình.Trên một triền đá vươn ra tận biển nổi lên hai tảng đá lớn chụm đầu vào nhau như đôi chim đang âu yếm chăm sóc cho nhau,quên cả dòng chảy của thời gian.

Địa danh Hòn Cau và Bãi Đầm Trầu bắt nguồn từ một truyền thuyết cổ xưa,câu chuyện về mối tình oan nghiệt của một đôi trai gái yêu nhau nhưng họ không thể lấy nhau vì họ là anh em cùng cha khác mẹ.Buồn hận vì tình yêu đôi lứa không thành,chàng Cau đã bỏ nhà đến một hòn đảo cách xa chốn cũ hơn 10 dặm để ẩn dật cho đến khi chết,nơi chàng nằm xuống bỗng mọc lên một hàng cau xanh tốt quanh năm,tới mùa trái chín đỏ rực một vùng.Khi chàng trai bỏ quê hương ra đi,ngày ngày người con gái tên Trầu ra vách đá nơi hẹn hò khi xưa chờ đợi,ngóng trông đến khi rõ sự thật thì nàng quá tuyệt vọng gieo mình xuống nước,nơi nàng bỏ xác có tên là Bãi Đầm Trầu từ đó.Đến thăm Hòn Cau và Bãi Đầm Trầu đầm mình vào dòng nước trong xanh kỳ ảo và chia sẻ với một mối tình lãng mạn nhưng oan trái của đôi trai gái đã tạo nên một truyền thuyết đẹp.

4. Dinh Chúa Đảo – Côn Đảo

Dinh Chúa đảo nằm trong một khuôn viên rộng chừng 2 hecta đối diện với Cầu tàu lịch sử 914. Đã có 53 đời Chúa đảo ngự trị ở đây, tại đây chúng đã đề ra các chính sách, biện pháp hà khắc để đàn áp, tra rấn dã man đối với người tù. Ngày nay, căn nhà ấy được dùng làm nơi trưng bày tội ác của chúng.

Trong số 53 đời Chúa đảo, có những tên mà sự tàn ác của chúng đồng nghĩa với chế độ giết người – nơi mệnh danh là “Địa ngục trần gian”, mà tên chúa đảo Andouard thời Pháp là một trong số đó.

Thời Mỹ – Ngụy, Nguyễn Văn Vệ là điển hình cho sự tàn bạo và thâm độc, mà sự kiện chuồng Cọp năm 1970 khi bị phơi bày đã làm chấn động cả thế giới với hình ảnh những người tù sặc sụa trong lớp vôi bột, bị

Trước đây là nơi ở và làm việc của các đời chúa đảo, tìm hiểu lịch sử hình thành Côn Đảo thông qua các hiện vật, cổ vật, hình ảnh và các tư liệu được lưu lại từ thời Pháp đến nay.

 đồng nghĩa với chế độ giết người – nơi mệnh danh là “Địa ngục trần gian”, mà tên chúa đảo Andouard thời Pháp là một trong số đó.